Terwijl ik dit schrijf, staat internetradio uit Italië aan. De zender vergezelt me al jaren. Er wordt niet gepraat en er is geen reclame. Af en toe is er de melding: ‘Venice Classic, webradio from Italy.’ Vervolgens start er weer een stuk. Heel zelden herken ik iets. Van de bijbehorende titel en componist heb ik meestal geen idee. Het is meer voor op de achtergrond, houvast in de stilte. Geluidsbehang, zou je oneerbiedig kunnen zeggen.

Zoiets heb ik ook als ik op mijn kussen zit. De meeste geluiden komen dan van buiten. Pas nog, tegen het eind van een meditatie, ervoer ik dat als een gestage stroom. Het was een trage, brede rivier achter het huis. Binnen verving op dat moment buiten en andersom.

In een poging uit te leggen hoe ik dat zie, of hoor eigenlijk, eerst iets over televisie. Wij hebben hier thuis twee luidsprekerboxen aan weerszijden van het scherm. Die staan ongeveer op gelijke afstand van de tv, het is een mannendingetje. Als iemand in een film, serie of praatprogramma praat, als er een raket de lucht in gaat, als een band of orkest speelt, dan kost het geen enkele moeite te ervaren dat bijbehorend geluid uit het scherm komt, sterker nog, dat die persoon iets zegt, dat die raket buldert of dat die instrumenten klinken. Pas als je er goed op gaat letten, komen de geluiden weer uit de luidsprekers.

In de rest van het leven lijkt dat juist omgekeerd. De geluiden zitten in ons hoofd, terwijl we continu het idee hebben dat ze van buiten komen. Je merkt het als je een moment je ogen sluit en probeert te lokaliseren waar je dingen hoort. Je kunt je voorstellen dat je een koptelefoon op hebt en dat alles tussen je oren afgespeeld wordt. Aangezien we anders gewend zijn, kan dit best lastig blijken.

Normaal hangen we aan elk geluid, zodra we er bewust van zijn, een label waar het vandaan komt en waar het bij hoort. Dat is wel zo veilig en gezond. Bijvoorbeeld op straat komt het van pas. Het helpt om de stadsbus te horen aankomen, die achter je rijdt. Verzin nog maar een paar situaties.

Maar we doen het ook als het niet nodig is. Getjilp komt van een mus. Geruis is de wind in de bomen. Gegil zijn de kinderen op het schoolplein. Dat is wat je denkt als je iets hoort, terwijl wat je ervaart niet de mus is, niet de wind in de bomen en niet de kinderen op het schoolplein. En juist ook wel, je bént ze zelfs, zegt de boeddhist.

Ik heb moeite dat laatste te vatten. Wat ik uit mezelf begrijp is dat dingen zich kunnen manifesteren als iets in mijn hoofd. Wanneer ik als het ware die koptelefoon opzet, die alles uit mijn omgeving afspeelt binnen mijn schedel, kan soms het onderscheid verdwijnen. Dan is hier daar en daar hier tegelijk. Snap je?

Die rivier stroomt altijd. Toch krijgt alles na verloop van korte tijd weer een naam.